Trafikte kimin öncelikli olduğunu belirleyen kurallar, trafik düzeninin temelidir. Bu kuralların bilinmesi ve uygulanması, güvenli ve düzenli bir trafik akışı için esastır. Sürücüler, trafikte hangi durumlarda kimin öncelikli olduğunu mutlaka bilmelidir.
Öncelikli Yol Nasıl Belirlenir?
Trafikte kimin öncelikli olduğu, aşağıdaki unsurlara göre belirlenir:
- Trafik İşaretleri ve Işıkları: Trafik lambaları, dur işareti, yol ver işareti gibi işaretler önceliği belirler.
- Trafik Polisi: Trafik polisinin yönlendirmeleri, işaret ve ışıklardan daha önceliklidir.
- Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlar: Ambulans, itfaiye, polis araçları gibi acil durum araçlarının geçiş üstünlüğü vardır.
- Genel Geçiş Kuralları: İşaret veya yönlendirme yoksa, genel kurallar geçerlidir (sağdan gelen geçer, ana yol önceliklidir vb.).
Kavşaklarda Öncelik Kuralları
Kontrollü Kavşaklar
Işık veya işaretlerle düzenlenir. Bu düzenlemelere mutlaka uyulur. Trafik ışıkları, "Dur" ve "Yol Ver" işaretleri, kavşakta kimin geçiş hakkına sahip olduğunu belirler. Yeşil ışıkta geçiş serbesttir, ancak dönüşlerde yaya ve bisikletlilere dikkat edilmelidir.
Kontrolsüz Kavşaklar
Işık ve işaret yoksa, "sağdan gelen geçer" kuralı uygulanır. Sağınızdan gelen araç sizden önce geçiş hakkına sahiptir. Kontrolsüz kavşaklara yaklaşırken hızınızı düşürün ve tüm yönlerden gelebilecek araçlara karşı tetikte olun. Her zaman dikkatli olun ve gerekirse tam durup çevreyi kontrol edin.
Ana Yol - Tali Yol
Ana yoldaki araçlar, tali yoldan gelenlere göre geçiş üstünlüğüne sahiptir. Ana yol genellikle daha geniş, daha işlek yoldur ve "Ana Yol" işareti ile belirtilir. Tali yoldan ana yola girerken, mutlaka yavaşlayın ve ana yoldaki trafiğe yol verin. "Yol Ver" işareti genellikle ana yol - tali yol birleşimlerinde kullanılır.
Dönel Kavşaklar (Roundabout)
Kavşağa giren, içinde dönenlere yol verir. Dönel kavşağa girerken, daima içeride dönen araçlara yol vermelisiniz. Kavşak içerisindeyken, çıkışınıza yaklaşırken sağ sinyal verin. Çok şeritli dönel kavşaklarda, çıkacağınız yere yaklaşırken en sağdaki şeride geçmeniz gerekir. Dönel kavşak içinde gereksiz şerit değiştirmekten kaçının.
Özel Durumlar ve İstisnalar
- Ambulans, itfaiye, polis araçları gibi geçiş üstünlüğüne sahip araçlara daima yol verilir. Bu araçlar ışıklı ve sesli uyarı işaretlerini kullandığında, diğer tüm araçlar yol vermek zorundadır. Mümkünse sağa yanaşıp durarak yol açın.
- Tramvay yolundan geçen araçlara tramvay haricinde kimse geçiş önceliği talep edemez. Tramvay, şehir içi ulaşımda her zaman geçiş üstünlüğüne sahiptir. Tramvay yoluna girmekten kaçının ve tramvay geçişi sırasında beklemeye hazır olun.
- Manevra yapan araç, düz giden araca yol verir. Dönüş, geri gitme, park etme gibi manevralar yapan araçlar, düz devam eden araçlara yol vermek zorundadır. Manevra yapmadan önce trafiği kontrol edin ve güvenli olduğundan emin olun.
- Aynı yönde ilerleyen araçlarda, şerit değiştiren araç diğer araçlara yol verir. Şerit değiştirirken, gireceğiniz şeritteki araçlara yol vermek zorundasınız. Şerit değiştirme, bir hak değil, trafik koşulları uygunsa yapılabilecek bir manevradır.
Sınavda Dikkat Edilecek Öncelik Durumları
Yol ver işareti olan yerde mutlaka yavaşlayın ve ana yola bakın. Yol ver işareti gördüğünüzde, yavaşlayıp ana yoldaki araçları kontrol etmeniz gerekir. Tam durmak zorunda değilsiniz, ancak güvenli geçiş için yeterince yavaşlamalısınız.
Dur işareti olan yerde TAM DURUŞ yapın - bu çok önemli bir sınav noktasıdır. "Dur" işaretinde mutlaka tam olarak durmalısınız. Ardından yolu kontrol edip, güvenli ise geçmelisiniz. Tam durmamak, sınavda başarısızlık sebebidir.
Işıklı kavşakta, sola dönüşte karşıdan gelen düz giden araçlara yol verin. Sola dönerken, karşıdan gelen ve düz devam eden veya sağa dönen araçlara yol vermelisiniz. Karşıdan gelen araç geçtikten sonra dönüşünüzü tamamlayın.
Sağa dönüşte yayalara her zaman öncelik tanıyın. Sağa dönerken, dönüş yönündeki yaya geçidinde yaya varsa mutlaka durmalısınız. Yayalar her zaman önceliklidir.
- Soru: Kontrolsüz bir kavşakta aynı anda iki araç gelirse öncelik kimde olur?
Cevap: Sağdan gelen aracın önceliği vardır. "Sağdan gelen geçer" kuralı uygulanır. - Soru: Ambulans, polis ve itfaiye aracı aynı anda bir kavşağa gelirse öncelik sırası nasıl olur?
Cevap: 1-İtfaiye, 2-Ambulans, 3-Polis. Bu sıralama kanunla belirlenmiştir. - Soru: "Yol Ver" işareti ile "Dur" işareti arasındaki fark nedir?
Cevap: "Dur" işaretinde mutlaka tam duruş yapmalısınız. "Yol Ver" işaretinde ise yavaşlamanız yeterlidir, durmak zorunda değilsiniz.
