Araç sürüşüne başlamadan önce mutlaka temel mekanik bileşenlerini tanıyın. Bu bilgiler hem sınavda sorulacak hem de uzun vadede araç sahibi olarak size büyük fayda sağlayacaktır:
Motor
Aracın kalbi olarak bilinen motor, yakıtı enerjiye çevirerek aracı hareket ettirir. Motor tipleri:
- Benzinli Motor: Benzin ve hava karışımını elektrik kıvılcımıyla ateşler. Daha sessiz çalışır, yüksek devirlerde verimlidir.
- Dizel Motor: Sadece hava sıkıştırılır ve üzerine yakıt püskürtülür. Daha torkluyken daha az devir üretir, yakıt ekonomiktir.
- Hibrit: Benzinli motor ve elektrik motorunu birlikte kullanır.
- Elektrikli: Sadece elektrik motoruyla çalışır, akaryakıt kullanmaz.
Motorun temel çalışma prensibi, içindeki pistonların hareketini krank miline aktarması, böylece düz hareketi dairesel harekete çevirmesidir. Dört zamanlı motorlarda emme-sıkıştırma-ateşleme-egzoz döngüsü tekrarlanır.
Şanzıman (Vites Kutusu)
Motordan gelen gücü tekerleklere aktaran ve hız-tork dengesini ayarlayan sistemdir. İki ana tür şanzıman vardır:
| Şanzıman Tipi | Özellikleri |
|---|---|
| Manuel | Sürücü, debriyaj pedalı kullanarak vites değişimini kendisi yapar. Daha ekonomik yakıt tüketimi ve tam kontrol sağlar. |
| Otomatik | Vites değişimleri araç tarafından otomatik yapılır. Sürüş konforu yüksek, trafik sıkışıklığında kullanımı daha rahat. |
Modern araçlarda yarı otomatik, çift kavramalı (DCT), sürekli değişken (CVT) gibi ek şanzıman türleri de bulunmaktadır. Şanzıman, motorun yüksek devirli dönüşünü, çeşitli dişli oranlarıyla tekerleklere iletir.
Direksiyon Sistemi
Aracın yönünü belirleyen temel kontrol sistemidir. Modern araçlarda direksiyonu çevirmek için gereken gücü azaltan yardımcı sistemler bulunur:
- Hidrolik Direksiyon: Hidrolik basınç kullanarak direksiyonu hafifletir. Motor çalışırken aktiftir.
- Elektrikli Direksiyon: Elektrik motoruyla destek sağlar. Daha ekonomik ve hassastır.
- Elektro-Hidrolik: Her iki sistemin avantajlarını birleştirir.
Direksiyon simidi üzerinde ve çevresinde önemli kontroller bulunur:
Direksiyon, çalışma prensibi olarak döndürme hareketini ön tekerleklere aktaran bir dişli mekanizmasına bağlıdır. Direksiyon simidinin dönüşü, kremayer sistemle tekerleklere aktarılır.
Fren Sistemi
Aracın yavaşlamasını ve durmasını sağlayan hayati güvenlik sistemidir. Modern araçlarda birkaç fren türü ve destek sistemi bulunur:
- Disk Frenler: Yüksek frenleme gücü sağlar, ısıyı hızla dağıtır. Genellikle ön tekerleklerde ve lüks araçların arka tekerleklerinde bulunur.
- Kampana Frenler: Daha eski tasarımlı, bazı araçların arka tekerleklerinde kullanılır.
- El Freni: Park freni olarak da bilinir, aracı sabit tutar.
Güvenlik Sistemleri
Modern araçlarda bulunan önemli fren güvenlik sistemleri:
- ABS (Antiblokaj Fren Sistemi): Frenleme sırasında tekerleklerin kilitlenmesini önler, direksiyon hakimiyeti korunur.
- EBD (Elektronik Fren Dağıtımı): Frenleme gücünü tekerlekler arasında optimal dağıtır.
- ESP (Elektronik Stabilite Programı): Kayma durumunda aracı dengede tutar.
İpucu
Araç kitapçığını mutlaka okuyun. Her marka/modelde bazı kontroller farklı yerde olabilir. Aracınızın temel bakım gereksinimlerini ve acil durum prosedürlerini öğrenmek için en güvenilir kaynak kullanım kılavuzudur. Ehliyet sınavında görevliler, aracı ne kadar iyi tanıdığınızı ölçmek için sorular sorarlar.
Dikkat
Araca binmeden önce dış kontrollerinizi yapın. Lastiklerin durumu, far ve sinyallerin çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Araç çalıştırılmadan önce koltuk ve aynaların ayarlanması, emniyet kemerinin takılması hayati önem taşır.
Temsilî örnek video. Satışı yapılan kursta kendi videonuzu kullanabilirsiniz.
Araç Kaputu ve Motor Bölümünde Bulunabilecek Parçalar:
- Akü (Batarya): Elektrik sistemini ve marş motorunu besler. Artı (+) ve eksi (-) kutupları vardır.
- Radyatör: Motor soğutma sisteminin ana parçasıdır, motorun aşırı ısınmasını önler.
- Soğutma Suyu Deposu: Motor soğutma sıvısının seviyesini kontrol etmek için kullanılır.
- Yağ Çubuğu (Dipstick): Motor yağı seviyesini kontrol etmek için kullanılır.
- Yağ Dolum Kapağı: Motor yağı eklemek için kullanılan kapak.
- Hava Filtresi: Motora giren havayı temizler.
- Cam Suyu Deposu: Ön cam yıkama sıvısını içerir.
- Fren Hidroliği Deposu: Fren sistemindeki hidrolik sıvı seviyesini kontrol için kullanılır.
- Sigorta Kutusu: Elektrik sistemini koruyan sigortaları içerir.
İpucu
Araç kitapçığını mutlaka okuyun. Her marka/modelde bazı kontroller farklı yerde olabilir. Aracınızın temel bakım gereksinimlerini ve acil durum prosedürlerini öğrenmek için en güvenilir kaynak kullanım kılavuzudur. Ehliyet sınavında görevliler, aracı ne kadar iyi tanıdığınızı ölçmek için sorular sorarlar.
Dikkat
Araca binmeden önce dış kontrollerinizi yapın. Lastiklerin durumu, far ve sinyallerin çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Araç çalıştırılmadan önce koltuk ve aynaların ayarlanması, emniyet kemerinin takılması hayati önem taşır.
